نام تجاری گیاه:

Blackberry

نام علمی گیاه:

Rubus fruticosus

تاریخچه:

 نام علمی تمشک Rubus fruticus و متعلق به خانواده ی گلسرخیان است. قدمت این گیاه، به دوران پیش از تاریخ برمی گردد و اعتقاد بر این است که نخستین بار، در مناطقی از شرق آسیا رشدکرده است. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که ساکنان غارهای پارینه سنگی، تمشک می خوردند و در دوران های مختلف بخشی از رژیم غذایی انسان بوده است.  احتمال می رود این گیاه، را مهاجران یا حیوانات به نقاط مختلف دنیا منتقل کرده باشند. براساس مستنداتی که پالادیوس (نخستین اسقف مسیحیان ایرلند) ثبت کرده است، تمشک، تا قرن 4 پیش از میلاد به دلایلی کشت و مصرف نمی شد. این میوه، در دوره ی هلنی ( از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن نخست میلادی) در اساطیر یونان نماد باروری بود. در داستان های یونانی آمده است که تمشک، ابتدا سفید بود اما دایه ی زئوس با فرو کردن خار به انگشت خود، این میوه را با خون رنگ می کند. از آن پس، تمشک، قرمز رنگ می شود. در قرون وسطی، تمشک میوه ی محبوب مردم بود به گونه ای که آب تمشک را در آثار هنری همچون رنگ استفاده می کردند. نخستین بار در قرن سیزدهم میلادی، شاه ادوارد اول مردم را به کشت تمشک در سراسر انگلستان تشویق کرد. تمشک را مهاجران اروپایی به آمریکا وارد کردند.


خصوصیات محصول

1- تنظیم فشار خون

پژوهشی به منظور بررسی اثر تمشک بر کاهش فشار خون روی موش های آزمایشگاهی انجام شد. موش ها با عصاره ی تمشک با دو دوز روزانه 100 میلی گرم بر کیلوگرم و 200 میلی گرم بر کیلوگرم به مدت 5 هفته تحت درمان قرار گرفتند. در انتهای آزمایش غلظت سرمی اکسیدنیتریک، سوپراکسید دسموتاز و اندوتلین پلاسما تعیین شد. نتایج نشان داد که مصرف عصاره ی این میوه، به خصوص دوز بالای آن به طرز چشمگیری باعث کاهش فشار خون در موش شد. این نتایج همچنین نشان داد که عصاره ی تمشک باعث افزایش اکسیدنیتریک و سوپراکسید دسموتاز سرم و کاهش اندوتلین پلاسما می شود. این خاصیت تمشک وابسته به دوز است و به دلیل افزایش فعال سازی اکسیدنیتریک و بهبود عملکرد اندوتلیال عروقی از طریق آنتی اکسیدان های این گیاه است. تمشک غنی از پلی فنول است که این ترکیبات اثر محافظتی بالقوه ی قلبی ـ عروقی دارند. پلی فنول ها از راه انتشار یا افزایش فعالیت بیولوژیکی اکسید نیتریک باعث گشاد شدن رگ های خونی می شوند.

2- کاهش وزن

سال 2005، پژوهشی برای بررسی کتون تمشک بر کاهش وزن و سوخت و ساز، روی موش ها در محیط آزمایشگاه انجام شد. موش ها به مدت 10 هفته رژیم غذایی پر چرب به همراه دوز 0/5 و 1 و 2 درصد کتونِ تمشک دریافت کردند. کتون تمشک ترکیب معطرِ این میوه و ساختار آن شبیه کپسایسین و سینفرین است و از بالارفتن وزن بدن و ایجاد بافت چربی در کبد جلوگیری می کند. این ترکیب نور اپی نفرین را افزایش داده و به این ترتیب سوخت و ساز چربی ها نیز افزایش می دهد. یافته های این آزمایش نشان داد که ترکیب کتون تمشک سوخت و ساز چربی را افزایش داده و به کاهش وزن و درمان کبدچرب کمک می کند. به نظر می رسد این سازوکار ناشی از تغییر متابولیسم چربی یا افزایش سوخت و ساز چربی در نتیجه ی افزایش نور اپی نفرین باشد.

محققان در پژوهش دیگری (منتشر شده در سال 2010) نشان دادند که کتون تمشک سطح هورمون آدیپونکتین را افزایش می دهد، پس، با افزایش چربی سوزی، وزن کاهش می یابد.

3- ضد التهاب

پژوهش ها نشان می دهد که آنتی اکسیدان ها و تانن تمشک از ایجاد التهاب در معده، روده، استخوان ها و سیستم قلبی ـ عروقی و همچنین از انحطاط کلاژن (پروتئین اصلی بافت همبند) جلوگیری کرده و به ترمیم سلول ها یاری می رسانند.پژوهش دیگری نشان می دهد که الاژیک اسیدتمشک، ضد التهاب است و از فعالیت یا تولید بیش از حدِ برخی آنزیم ها مثل سایکلواکسیژناز 2 جلوگیری می کند. براساس مطالعات حیوانی، اسید الاژیک التهاب ناخواسته و یا بیش از اندازه را هم مهار می کند.

مطالعات آزمایشگاهی روی موش ها نشان می دهد که عصاره ی  این میوه، خواص ضد التهابی قوی تری نسبت به آسپرین دارد. ترکیبات تمشک با مهار آنزیم هیالورونیداز به کاهش التهاب کمک می کند. پژوهش دیگری نشان داد که تانن دلیل مهار آنزیم هیالورونیداز است. ترکیب سیانیدین-3-O-گلوکوزید عصاره ی تمشک با مهار تولید اکسیدنیتریک اثرات ضد التهابی هم دارد.

سانجیوانی و همکاران پژوهشی انجام دادند که برمبنای آن، آلاگیتانین عصاره ی تمشک، منجر به کاهش التهاب در معده ی موش های آزمایشگاهی شد. نتایج ثابت کرد که ترکیب آلاگیتانین این عصاره، در برابر التهاب معده ی موش ها اثر حفاظتی دارد. آلاگیتانین، TNFa را مهار می کند. عامل نکروز تومور آلفا یا  (TNFa)، یکی از مهمترین واسطه ها در ایجاد علائم التهاب حاد در بدن انسان است. بر این مبنا، مصرف عصاره ی تمشک از خطر ابتلا به زخم معده می کاهد.

4- ترمیم زخم

پژوهشی در سال 1394 در مجله ی دیابت و متابولیسم ایران به بررسی اثر تمشک بر بهبود زخم پرداخت. در این پژوهش چگونگی اثر عصاره ی تمشک بر بهبود زخم در موش های نر دیابتی، بررسی شد. آنتوسیانین های تمشک خاصیت آنتی اکسیدانی منحصر به فرد و خاصیت ضد میکروبی مثل قابلیت جلوگیری از رشد بیش از حد باکتری و قارچ در بدن، دارد. این میوه، غنی از مالیک اسید، تانن و آنتی اکسیدان هایی مثل B,C,A و K است که تمامی این ترکیبات آثار ضد التهابی داشته و بهبود دهنده ی زخم هستند. تمشک سرشار از فلاونوئید هم هست که این ترکیب خواص آنتی اکسیدانی مؤثری در خنثی کردن رادیکال های آزادِ اکسیژن دار و توان بالایی در ترمیم زخم های دیابتی دارد. نتایج آزمایش روی موش ها نشان داد که عصاره ی تمشک ساخت کلاژن را تحریک می کند، دسته هایی از کلاژن با قطر بیشتری تشکیل می دهد و در نتیجه بر سرعت بهبودی زخم ها می افزاید.

5- ضد میکروب

پژوهشی برای ارزیابی آثار آنتی باکتریال عصاره ی الکلی تمشک در دانشگاه علوم پزشکی تبریز بصورت invitro انجام شد. نتایج نشان داد که عصاره ی تمشک، بر دو سویه ی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا و قارچ کاندیدا تأثیرگذار بود. بنابراین عصاره ی الکلی تمشک، تأثیر ضدباکتری و ضدقارچی قوی از خود نشان داده است. استفاده از این گياه در غلظت هاي بالاتر و روش هاي ديگر عصاره گيري، آثار آن را روشن تر خواهد کرد. باتوجه به آثارِ ضد میکروبی این گیاه بر باکتری ها، می توان آن را در فرآورده های ضدمیکروبی در صنایع داروسازی و غذایی بکار گرفت.

6- ضد سرطان

مطالعات دکتر دانیل نیکسون از موسسه ی سرطان آمریکا نشان می دهد که اسیدالاژیکِ تمشک، مانع از بروز سرطان می شود. این پژوهش نشان می دهد که یک فنجان تمشک حاوی حدود 40 میلی گرم اسیدالاژیک است. افزایش غلظت این اسید در بدن منجر به از بین رفتن رشد سلول های سرطانی از طریق فرآیند آپوپتوز(مرگ سلولی) می شود. این فرآیند بدون آسیب رساندن به سلول های طبیعی بدن، به طور چشمگیری مانع از رشد و گسترش سلول های سرطانی است. این یافته ها نشان می دهد که تمشک می تواند از ایجاد سرطان های روده ی بزرگ، سینه، پوست، پروستات، مری و لوزالمعده جلوگیری کند. الاژیک اسید با از بین بردن رادیکال های آزاد از بدن در برابر سرطان های مختلف محافظت می کند.

7- تنظیم قند خون

پژوهش ها نشان می دهد که دو ترکیب Rheosmin و Tilirosideتمشک برای افراد مبتلا به قندخون مفید است. Tiliroside تولید آدیپونکتین در بدن را تحریک می کند. آدیپونکتین به حفظ قند و سطح انسولین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 کمک می کند و نقشی کلیدی در تنظیم قند و چربی خون دارد. Rheosmin هم بر سوخت و ساز چربیِ بدن می افزاید. افزون بر آن، قندِ طبیعیِ تمشک یعنی فروکتوز، برای سوخت و ساز به انسولین نیاز ندارد.

فلاونوئیدها شامل آنتوسیانین (سیانیدین-3- گلوکوزید، پلارگونیدین-3-گلوکوزید)- فلاونول ها شامل کامپفرول، کورستین، میریستین- فلاوان شامل کاتچین- پروآنوسیانیدین- فنولیک های ساده شامل اسیدهیدرواکسی بنزوئیک (الاژیک، گالیک) و اسید هیدرواکسی سینامیک (کافئیک، کوماریک، کلروژنیک)، گلوتامیک اسید، آرژینین، لئوسین

  • سالانه حدود 400 هزار تن تمشک در سراسر دنیا کشت و تولید می شود.
  • امروزه، در ایالات متحده بیش از 500 مزرعه ی تولید تمشکِ ارگانیک وجود دارد.
  • تمشک وحشی پس از توت فرنگی و تمشک آبی سومین میوه ی محبوب در گروه توت ها محسوب می شود.
  • امروزه، کشورهای لهستان، آلمان، یوگوسلاوی، روسیه، شیلی و ایالات متحده ی آمریکا تولیدکنندگان اصلی تمشک در جهان هستند.
  • ایران دارایِ هشت گونه گیاه علفی و درختچه‌ای و غالباً تیغ‌دار با نام عمومی تمشک است که عمدتاً در مناطق جنگلی و غیرجنگلی شمال کشور، در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان می‌رویند.

    تاکنون اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده ی دوز مصرفی تمشک وجود ندارد. به یاد داشته باشید که محصولات طبیعی لزوما ایمن نیستند. پیش از مصرف هر محصول و در صورت داشتن بیماری و عارضه ی خاص، به برچسب بسته بندی آن توجه کرده یا با پزشک مشورت کنید.

    چای تمشک 2 ساعت پیش یا پس از غذا.

    افرادی که در شرایط حساس به هورمون (مانند ابتلا به بیماری های فیبروئید رحم، اندومتریوز و سرطان های سینه، رحم و تخمدان) به سر می برند، پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.

    تاکنون درباره ی تداخل دارویی با تمشک، اطلاعاتی به دست نیامده است.

    تمشک حدود 8 هزار سال پیش به عنوان غذا و پس از آن به عنوان دارو استفاده می شد. رومی ها از دم کرده ی برگ تمشک برای درمان بیماری های مختلفی استفاده می کردند. بقراط برای از بین بردن مشکلات و دردهای پیش از زایمان، دمنوش ساقه و برگ های  این گیاه را تجویز می کرد. به طور سنتی این میوه را برای درمان التهاب لثه، درد گلو و زخم های دهان استفاده می کردند و از آب آن، برای درمان آسم و مشکلات تنفسی سود می بردند. طبع تمشک سرد و خشک و گیاهی ملیّن و مدّر است که خون را تصفیه می کند. برای تقویت قلب مفید است و افزون بر تب بر بودن، برای درمان یبوست هم کارگشاست. در طب سنتی چین از تمشک برای درمان بی اختیاری ادرار و تقویت کلیه ها استفاده می شود


 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *