یافته های علمی درباره اثر مصرف گزنه بر سلامت آقایان
با افزایش سن آقایان، سلولهای غده پروستات اغلب بیش از حد رشد می کنند که به آن هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) می گویند. این تورم غده پروستات باعث ایجاد مشکل در دستگاه ادراری می شود. بزرگی پروستات در بین تقریبا نیمی از جمعیت مردان در سنین 60 سال و در بیش از 90 درصد از مردان در سن 80 و بالاتر اتفاق می افتد. این میزان از جمعیت مردان بسیار بالاست و بنابراین این موضوع باید به یک نگرانی در عرصه سلامت عمومی تبدیل شود. یکی از خواص گزنه ” کاهش دهنده عارضه سرطان پروستات” مطرح شده است. گزنه دارای فواید سلامتی است که بسیاری از این فواید شامل حفظ سلامت پروستات است. ممکن است گزنه به عملکرد مناسب دستگاه ادراری کمک کند و در عین حال باعث کاهش اندازه غده پروستات شود. گزنه از طریق مهار تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون باعث این عملکرد می شود. تستوسترون، هورمون آندروژنی است که هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) و سایر مسائل مربوط به آقایان را با افزایش سن آنها افزایش می دهد. حقیقت مهم این است که گزنه حاوی ترکیب بتا- سیتواسترول است. بر اساس تحقیقات، تاثیر بتا- سیتواسترول به عنوان یک درمان برای هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) نشان داده شده است. در سال 2013، مطالعهای با هدف تشخیص اثر گزنه بر کاهش علائم بالینی BPH انجام و نتایج آن در مجله Iran Red Crescent Medical Journal منتشر شد. در این مطالعه بالینی دوسو کور تصادفی شده، 100 بیمار مبتلا به BPH با معیارهای خاص زیر در نظر گرفته شدند: بین سنین 40 تا 80 سالگی بدون هیچ گونه بیماری خاص دیگر مانند عفونت کلیوی یا نارسایی کلیه. این افراد به طور تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند. به یک گروه گزنه و به گروه دیگر دارونما (2 عدد کپسول 300 میلی گرمی، 2 بار در روز) به مدت 8 هفته داده شد. 71/2 درصد از بیماران سابقه فامیلی این بیماری را نداشتند و 27/2 درصد از آنها سیگار می کشیدند. پس از دو ماه از اتمام دوره درمان، علائم بالینی BPH در بیماران ارزیابی شد. بر اساس نتایج آماری، تفاوت معنی داری در گروه مصرف کننده گزنه، قبل و بعد از مصرف مشاهده شد در حالیکه هیچ تفاوت معنی داری در گروه دارونما مشاهده نشد. در پایان مطالعه هیچ عوارض جانبی از طرف بیماران گزارش نشد. همچنین در سال 2000، مطالعهای با هدف ارزیابی اثر ضدتکثیری عصاره ریشه گزنه بر سلول های سرطانی پروستات انسان انجام و نتایج آن در مجله Planta Medica منتشر شد. در این مطالعه فعالیت عصاره متانولی 20 درصد ریشه گزنه بر فعالیت تکثیری سلول های استرومال و اپیتلیال بافت پروستاتی انسانی بررسی شد. اثر وابسته به غلظت و ضدتکثیری قابل توجه عصاره، تنها بر سلول های اپیتلیال در طول 7 روز مشاهده شد؛ در حالیکه سلول استرومال بدون تغییر باقی ماند. اثر مهاری وابسته به زمان با حداکثر میزان کاهش رشد (30 درصد)، در غلظت 6 میلی گرم بر میلی لیتر در روز پنجم، در مقایسه با گروه کنترل، مشاهده شد. در روز چهارم و ششم، کاهش فعالیت تکثیری سلول های اپیتلیال، در حداقل دوز موثر 9 میلی گرم بر میلی لیتر نشان داده شد. عصاره متانولی 20 درصد ریشه گزنه هیچ اثر سمی بر فعالیت تکثیری سلول نشان نداد. اثر ضد تکثیری عصاره متانولی 20 درصد ریشه گزنه، هم در مدلهای آزمایشگاهی و هم در بدن جانداران (موش) مشاهده شد که به طور واضح اثر بیولوژیکی ترکیبات موجود در عصاره را نشان می دهد. نتایج حاصل از آزمایشات بر روی مدل های حیوانی مبتلا به BPH و مدل های آزمایشگاهی به طور واضح یک کاهش خاص در فعالیت تکثیری سلول های اپیتلیال از طریق مصرف عصاره متانولی 20 درصدی را نشان دادند. براساس این مشاهدات، می توان نتیجه گرفت که کاهش رشد پروستات تا حدی به دلیل اثر مهاری خاص بر فعالیت تکثیری سلول اپیتلیال است. مصرف گزنه برای تسکین علائم پروستات بزرگ شده در این تحقیق تایید شده است. اساسا گزنه به عنوان یک درمانگر سنتی می تواند مصرف شود و این نتایج، آن را به یک تجویز پزشکی جذاب تبدیل می کند. توصیه می شود هر شخصی که برای BPH، تحت درمان دارویی بدون عوارض جانبی است، مصرف داروهای تجویزی را ادامه دهد. اما در افرادی که این داروها عوارض جانبی داشتند باید از مکمل های طبیعی جهت درمان BPH استفاده کنند. برگ های گزنه می توانند به عنوان یک مکمل طبیعی مورد مصرف قرار بگیرند.